Bài viết này mô tả một vài quan sát của tôi như một Scrum Coach về thực trạng của nhiều nhân viên của một số doanh nghiệp và sinh viên cũ của tôi cùng trong ngành phần mềm. Đây chỉ là một thực trạng dưới góc nhìn của tôi chứ không phải đúng cho tất cả.
Trong năm đầu tiên khi một sinh viên mới ra trường, họ cảm thấy con đường sự nghiệp thật là rộng mở. Lương, kỹ năng, kinh nghiệm và cơ hội nghề nghiệp tăng rất nhanh. Họ cảm thấy thật yêu nghề.
Năm thứ 2 bắt đầu, họ vẫn hừng hực khí thế, tuy nhiên họ thấy mình là người từng trải quá rồi, không còn học được nhiều thứ nữa. Nghề code vẫn là một điều gì đem lại sự tự hào.
Năm thứ 3 bắt đầu, họ thấy code là một nghề, những tri thức mới họ có thể học được ít dần và cảm thấy có lẽ đây không phải là cái nghiệp của mình, nhưng họ vẫn nhìn thấy công việc đem lại niềm vui vì được làm đàn anh.
Năm thứ 4, thứ 5, họ thực sự không học được gì nữa, khí thế công việc giảm dần và code giờ đúng chỉ làm một việc phải làm để kiếm cơm, thậm chí họ bắt đầu thấy thiếu tự tin, không biết nghề nghiệp của mình sẽ đi về đâu. Họ không biết con đường sự nghiệp là gì, mình thích gì.
Theo Daniel Pink thì động lực của chúng ta bao gồm: tự chủ (autonomy), sự thành thạo nghề nghiệp (mastery) và mục đích (purpose).
Như vậy nhiều lập trình viên ở năm thứ 4, 5 đang thiếu đi ít nhất là sự thành thạo nghề nghiệp, họ không biết mình sẽ phải làm gì, phải đi đâu, động lực của họ giảm xuống rất lớn, họ sẽ bắt đầu tìm những rẽ ngã nghề nghiệp như thành PM, quản lý hoặc đi kinh doanh! Có người không thể chuyển được thì bắt đầu làm cho xong việc. Họ đổ lỗi cho doanh nghiệp không tạo điều kiện phát triển cá nhân, họ mong ước rằng giá như mình vào được những công ty như Toyota, ở đó nhân viên là nhân viên suốt đời, công ty sẽ lo lộ trình sự nghiệp cho họ ;(
Hãy thực tế, với điều kiện và môi trường kinh doanh, các doanh nghiệp khó lo cho được cho nhân viên là một thực tế. Nên mỗi cá nhân nên tự lo cho mình nếu như doanh nghiệp không làm được điều đó. Thật may mắn, chúng ta đang ở thời buổi mà việc tìm một lộ trình sự nghiệp cho nghề lập trình không quá khó với một từ khóa software craftsman.
