Chúng ta đang sống trong thời đại đa nhiệm. Cùng lúc với việc soạn một văn bản, ta kiểm tra thư điện tử, để màn hình điện thoại hiện thông báo Facebook, và có khi lại đang cắm tai nghe Pink hát bài “No Doubt”.
Đấy chỉ là những ví dụ đơn giản về đa nhiệm. Sự đa nhiệm (multi-tasking) có thể còn muôn vẻ và phức tạp hơn thế khi chúng ta đồng thời làm nhiều việc, cùng lúc khởi động nhiều dự án, cùng lúc nhận nhiều việc từ sếp và bắt tay vào làm ngay mà không sắp xếp thứ tự ưu tiên.
Cách làm như vậy liệu có vấn đề gì nghiêm trọng không? Nhiều nhà khoa học trong lĩnh vực thần kinh và quản trị đã có những nghiên cứu và khám phá khiến chúng ta giật mình.
Gần đây Forbes có đăng một bài báo dẫn nghiên cứu ở Đại học London cho thấy bằng chứng về việc đa nhiệm có thể làm giảm sút chỉ số IQ. “Chỉ số IQ giảm 15 điểm ở những người trưởng thành làm việc đa nhiệm so với mức độ trung bình ở lứa tuổi lên 8 “. Bài báo còn cho biết, không chỉ có IQ bị ảnh hưởng, chỉ số cảm xúc EQ cũng chịu chung số phận khi con người làm việc đa nhiệm.
Một nghiên cứu khác ở Đại học Sussex cho thấy dấu hiệu suy giảm não bộ gây ảnh hưởng đến nhận thức và cảm xúc khi con người làm việc đa nhiệm (ví dụ vừa nhắn tin Facebook vừa xem TV). Nghiên cứu chỉ ra những người làm việc đa nhiệm có mật độ não bộ (brain density) thấp hơn ở vùng thùy trán trước (anterior cingulate cortex), nơi chịu trách nhiệm kiểm soát sự đồng cảm, cũng như kiểm soát tư duy và cảm xúc.
Trước đó từ rất lâu, nghiên cứu trong lĩnh vực quản trị dự án chỉ ra rằng, nếu một nhân viên phải làm việc đồng thời 5 dự án, thì tổng thời gian lãng phí do phải chuyển đổi ngữ cảnh giữa các dự án là khoảng 75% tổng quỹ thời gian làm việc; và thời gian làm việc bình quân cho mỗi dự án chỉ khoảng 5%, năng suất giảm sút.
Vậy, có những cách nào để giảm thiểu thiệt hại của đa nhiệm không?
Thực tế là có rất nhiều. Nhà thiền học khuyên chúng ta hít thở, thực hành thiền và tập trung vào việc hiện tại. Làm cho xong mỗi việc, tận hưởng hạnh phúc của việc làm đó trước khi chuyển sang việc khác. Khi lướt Face thì đừng xem TV, khi nghe sếp giao việc trong cuộc họp thì đừng lướt Kênh 14, khi code thì đừng tranh thủ chơi game online :). Đấy là bí quyết của hạnh phúc giản dị, ngay trong lúc làm việc, ở mọi nơi, “ở đây và bây giờ”. Lời khuyên này rất gần với ý tưởng về “giới hạn việc đang làm” của các chuyên gia về năng suất: hãy giới hạn số việc chưa- xong (limit work-in-progress) xuống số nhỏ nhất có thể (dĩ nhiên, số đó không bao giờ là 10 hoặc lớn hơn ), làm cho xong xuôi trọn vẹn rồi mới bắt tay vào việc khác. Ý tưởng rất đơn giản: làm ít đi, hoàn thành nhiều hơn!
